De Bass Rock in de monding van de Firth of Forth, een paar kilometer uit de kust nabij North Berwick is zonder enige twijfel de beste en mooiste plaats om de jan-van-gent te bewonderen. Op de bijna 100 meter hoge rots nestelen jaarlijks zon 140.000 vogels. In de maanden januari en februari komen de jan-van-genten terug uit de overwintering langs de West Afrikaanse kust.
Al snel begint het nestelen. Een jan-van-gent legt slechts één ei per seizoen. De eerste eieren op de Bass Rock worden doorgaans aan het einde van april gelegd. Beide ouders broeden op het ei en na ongeveer 42 dagen komt het kuiken uit het ei. Het broeden gebeurt op zich ook weer op een aparte manier, want in tegenstelling tot vele andere vogels, leggen jan-van-genten het ei tussen hun poten, die in de broedperiode extra doorbloed zijn, waardoor er meer warmte vrijkomt. Het kuiken komt geheel kaal uit het ei en pas na een week krijgt het vogeltje een donslaag. Het voeden van het jonge dier wordt door de beide ouders gedaan. Doorgaans is de nestperiode zo'n 15 weken. Tegen het einde weegt de jonge vogel vaak meer dan zijn ouders. De extra vetreserve is bedoeld om de eerste weken van zelfstandigheid te kunnen overbruggen. |
De schedel van de jan-van-gent is zo gevormd, dat deze bestand is tegen de klap op het water. De ogen van het dier zijn zo in de schedel geplaatst, dat het zicht naar voren en beneden optimaal is. De ogen zijn voorts zo aangepast, dat het zicht onder water uitzonderlijk is. Opvallend is ook de blauwachtige ring rond het oog, waardoor de jan-van-gent ook wel de 'spectacled goose' wordt genoemd.
|
De jan-van-gent wekt vooral bewondering door zijn spectaculaire manier van vissen. Afhankelijk van de diepte waarop de prooi zich onder het wateroppervlak bevindt, duikt de vogel vanaf zo'n 30 tot 35 meter hoogte nagenoeg loodrecht naar beneden. In de laatste paar meter boven het water worden de vleugels naar achteren gevouwen, waardoor de jan-van-gent als een speer het water in duikt. Zo'n 0,003 seconde voordat de snavel het water raakt, zijn de vleugels volledig naar achteren opgevouwen en is de vogel in een speer veranderd !
|
De 'sneeuwlaag' op de Bass Rock wordt enerzijds gevormd door de tienduizenden jan-van-genten zelf, en anderzijds hun uitwerpselen.
Hoe de naam Bass precies is ontstaan, is niet met zekerheid te zeggen. Het kan zijn, dat de rots genoemd is naar iemand genaamd Bass. Deze wordt genoemd in het 'Book of Lecain', een Middeleeuws manuscript, waarin de geschiedenis van de Ieren, Picten en de Scots is opgetekend. Ook zou de naam afkomstig kunnen zijn van het Gaelische 'batches', dat wenkbrauw of voorhoofd betekent. In het oud-Norse is 'baa' een rots, waarop de zee in zwaar weer breekt. |
Lees meer over de jan-van-gent in het artikel "Jan-van-genten in Duikvlucht" in de National Geographic van augustus 2012 (p.130-137). Jeremy Berlin met fotograaf Andrew Parkinson nemen je mee naar de grote kolonie op de Hermaness, op de noordpunt van het meest noordelijk gelegen eiland van de Shetlands: Unst.
|
|
Gemakkelijk zoeken op Noarderljocht.....
|