noarderljocht.com
Bunkermuseum Ameland
|
|
Diorama van de zuidwest punt van Ameland in huisje Donax. Het zandpad vanaf het eind van het Siertsmois pad (nu Badweg) voert in noordwestelijke richting naar het Badhuis Hollum. Een groot deel van dit gebied is sinds 1945 verloren op de zee. Op het destijds 13,9 meter hoge duin stond de Hollumer Kaap (KAAP Duinoord). Deze bestaat niet meer, evenals het merendeel van de zomerhuisjes. De Kaap werd in de oorlog gesloopt en het ijzer door de Duitsers afgevoerd.
Kort na de capitulatie van het Nederlandse leger in mei 1940 werd er op alle waddeneilanden een aanvang gemaakt met de opbouw van het Duitse luchtverdedigingssysteem. Op de buureilanden van Ameland verrezen twee grote radarstations, Tiger op Terschelling en Schlei op Schiermonnikoog. Deze werden bemand door personeel van de Duitse luchtmacht, de Luftwaffe. Naast de radarstations werden er door de Duitse marine, de Kriegsmarine, luchtdoelbatterijen ingericht. Op het Friese vasteland en elders was de luchtdoelartillerie in handen van de Luftwaffe.
De Kriegsmarine luchtdoelbatterijen behoorden tot de MarineFlakAbteilung 246, waarvan het hoofdkwartier en de 1. Batterie (Stabsbatterie) Harlingen waren gevestigd. Tot de MarineFlakAbteilung 246 behoorden de volgende 'Friese' luchtdoelbatterijen:
|
3. Batterie der MarineFlakAbteilung 246 - Vlieland-West
4. Batterie der MarineFlakAbteilung 246 - Vlieland-Ost 5. Batterie der MarineFlakAbteilung 246 - Terschelling-West 6. Batterie der MarineFlakAbteilung 246- Terschelling-Ost 7. Batterie der MarineFlakAbteilung 246 - Ameland 2. Batterie der MarineFlakAbteilung 246- Schiermonnikoog De eenheden op Ameland en Schiermonnikoog vielen aanvankelijk onder de MarineFlakAbteilung 216. Op 10 juni 1943 zijn ze onder het commando van MarineFlakAbbteilung 246 gesteld.
|
|
De batterijen waren ieder uitgerust met vier 10,5 cm luchtdoelkanonnen en werden aangestuurd door de Flakleitstand. Voorts bestond de batterij uit een groot aantal bunkers voor onder andere opslag van munitie en het onderbrengen van de manschappen. De film- en presentatieruimte van het Bunkermuseum is ondergebracht in de voormalige keukenbunker.
|
Eén van de vier 10,5 cm Flakkanonnen op de westkant van Ameland nabij de jeugdherberg. De foto is gemaakt op 25 juni 1943.
|
Luchtoorlog
De afschuwelijke gevolgen van de luchtoorlog bleven Ameland niet bespaard. Geallieerde vliegtuigen vonden hun einde op Ameland of kwamen in de wateren rond het eiland neer, veelal met fatale afloop voor de merendeels nog zeer jonge bemanningsleden. Een aantal Britse vliegers en die van het Gemenebest vonden hun laatste rustplaats op de begraafplaats van Nes; de vliegers van de Amerikaanse Luchtstrijdkrachten werden op een later moment overgebracht naar begraafplaatsen op het vasteland of naar hun vaderland.
Het bescheiden monument aan de Jelmeraweg tussen Ballum en Hollum ter nagedachtenis aan de bemanning van de 'Dixie Flyer', Vier van de 9 bemanningsleden van deze B-24 Liberator verloren op 12 september 1944 hier hun leven.
|
|
Vier Amerikaanse bemanningsleden van de B-24H Liberator 'Dixie Flyer' van het 702e Bomb Squadron/445 Bomb Group, afkomstig van hun Engelse basis Tibenham, verloren op 12 september het leven:
Bombardier 2nd Lt. Theodore N. Emens; hij werd na de oorlog herbegraven in de Verenigde Staten.
Waist Gunner S/Sgt. Julius T. Angelo rust op de Amerikaanse Begraafplaats in Margraten, Zuid-Limburg.
Waist Gunner S/Sgt. Thomas H. Cleary Jr. is eveneens te Margraten begraven.
Tail Gunner S/Sgt. Wendell S. Knapp werd na de oorlog in de Verenigde Staten herbegraven.
Vijf bemanningsleden overleefden het drama. Zij werden door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt en van het eiland weggevoerd:
Pilot 1st Lt. Kenneth E. 'Sam' Webster.
Co-Pilot 2nd Lt. Jack Sherman.
Navigator 2nd Lt. Bradford P. Wilson.
Engineer T/Sgt. Haskel B. Shaver.
Radio Operator T/Sgt. Robert F. Brennan.
Bombardier 2nd Lt. Theodore N. Emens; hij werd na de oorlog herbegraven in de Verenigde Staten.
Waist Gunner S/Sgt. Julius T. Angelo rust op de Amerikaanse Begraafplaats in Margraten, Zuid-Limburg.
Waist Gunner S/Sgt. Thomas H. Cleary Jr. is eveneens te Margraten begraven.
Tail Gunner S/Sgt. Wendell S. Knapp werd na de oorlog in de Verenigde Staten herbegraven.
Vijf bemanningsleden overleefden het drama. Zij werden door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt en van het eiland weggevoerd:
Pilot 1st Lt. Kenneth E. 'Sam' Webster.
Co-Pilot 2nd Lt. Jack Sherman.
Navigator 2nd Lt. Bradford P. Wilson.
Engineer T/Sgt. Haskel B. Shaver.
Radio Operator T/Sgt. Robert F. Brennan.
Kijk voor het verhaal van de 'Dixie Flyer' op de website Amelanderhistorie.
|
De ingang van het (onbemande) Bunkermuseum is in het voormalige vakantiehuisje Donax. Met de pinpas kan een toegangskaartje worden gekocht, waarmee de draaideur ontgrendeld kan worden. In het huisje begint ook de expositie, die wordt voortgezet in de voormalige keukenbunker op enkele meters van het huisje.
|
|
|
|
Het Bunkermuseum Ameland is één van de negen 'Atlantik Wall-musea' in het westelijke Waddengebied. Kijk hier voor meer over de diverse locaties.
Een groot deel van de Duitse militairen op Ameland was verbonden aan de radarstelling 'Rita' van de Duitse marine.
Op het toeristische informatiepaneel aan het eind van de Oranjeweg in Hollum is het bunkermuseum weliswaar niet aangegeven, maar bevindt zich nabij de 'i' op de kaart.
Bunkermuseum Ameland
Oranjeweg 65
9161 CB Hollum
0519 542737 (Stichting Amelander Musea)
Oranjeweg 65
9161 CB Hollum
0519 542737 (Stichting Amelander Musea)