noarderljocht.com
Sutton Hoo
|
In 1939 deed amateur-archeoloog Basil Brown op de oostelijke oever van de River Deben in het Oost-Engelse graafschap Suffolk de vondst van zijn leven. Wellicht dat hij het zich in eerste instantie niet eens realiseerde, dat hij op het rijkste intacte vroeg-middeleeuwse graf van Europa was gestuit.
Het bleek veel meer dan een graf..... het was een spectaculair grafmonument op epische schaal: een 27 meter lang schip met een grafkamer vol oogverblindende rijkdommen.
|
|
|
Terwijl Brown en een team van archeologen dieper groeven, ontdekten ze feestschalen, luxe hangende schalen, zilverwerk uit het verre Byzantium, luxe textiel, gouden kledingaccessoires, bezet met Sri Lankaanse granaten.
Het meest tot de verbeelding sprekend waren de resten van een helm met menselijk masker. Dit was duidelijk het graf van een belangrijk persoon, iemand bedoeld om herinnerd te worden. Deze persoon was gestorven in het begin van de zevende eeuw, tijdens de Angel-Saksische periode.
De wijze waarop de overledene was bijgezet, was zeldzaam in Angel-Saksisch Engeland en was waarschijnlijk alleen gereserveerd voor de belangrijkste mensen in de samenleving, waarbij het aannemelijk is, dat er sprake was van een omvangrijke begrafenisceremonie, die meerdere dagen in beslag nam. De overledene was bijgezet in een schip, dat vanuit de rivier tot boven op de oever was gesleept. Daarvoor moest niet alleen een aanzienlijk hoogteverschil van zo'n 32 meter worden overwonnen, ook moest bomen een greppel worden gegraven om het schip naar de beoogde plaats te brengen. |
Replica van de Sutton Hoo helm |
Wie ?
Bij de archeologische opgraving van Grafheuvel 1 werden geen menselijke resten aangetroffen. In eerste instantie leidde dat tot de conclusie, dat dit scheepsgraf wellicht alleen een cenotaaf was - een lege tombe of een monument opgericht ter ere van een persoon wiens stoffelijk overschot elders was of werd bijgezet. Een reden om aan te nemen, dat er wel een overledene was bijgezet, werd gezien in het feit, dat de aangetroffen sieraden en voorwerpen rond de vorm van een menselijk lichaam waren gelegen. Bij recentere analyses is terplaatse fosfaat in het grondmateriaal aangetroffen, hetgeen een aanwijzing kan zijn, dat daar ooit een menselijk lichaam heeft gelegen.
Wellicht zullen we nooit de ware identiteit van de overledene in dit scheepsgraf te weten komen. De enorme inspanningen om het schip ter plaatse te krijgen en in te richten, in combinatie met de kwaliteit en de grote hoeveelheid (in totaal 263) van de grafgiften, doet vermoeden dat hier een Angel-Saksische koning begraven zou kunnen zijn. Wellicht was dit Koning Rædwald, die rond deze tijd, in het begin van de zevende eeuw, het koninkrijk East Anglia regeerde. Hij kan ook de macht hebben gehad over naburige koninkrijken, misschien de reden hem zo’n afscheid te geven.
Wellicht zullen we nooit de ware identiteit van de overledene in dit scheepsgraf te weten komen. De enorme inspanningen om het schip ter plaatse te krijgen en in te richten, in combinatie met de kwaliteit en de grote hoeveelheid (in totaal 263) van de grafgiften, doet vermoeden dat hier een Angel-Saksische koning begraven zou kunnen zijn. Wellicht was dit Koning Rædwald, die rond deze tijd, in het begin van de zevende eeuw, het koninkrijk East Anglia regeerde. Hij kan ook de macht hebben gehad over naburige koninkrijken, misschien de reden hem zo’n afscheid te geven.
De helm van Sutton Hoo
|
|
Deze reconstructie door de Royal Armouries, is vervaardigd in staal, in tegenstelling tot de originele helm, die uit ijzer was gemaakt. De reconstructie is gebaseerd op fragmenten die in het graf zijn gevonden. De helm bestond uit een kap, masker met wangstukken en een nekbeschermer. Deze waren rijkelijk versierd met scènes van legendes uit de Germaanse mythologie. Deze zijn aangebracht in een dunne laag vertinde koperlegering: Krijgers en goden dansen en vechten, de ‘Dancing Warrior’ en de ‘Fallen Warrior’. Op het gezichtsmasker spreidt vliegende draak zijn vleugels uit boven de ogen. De vleugels vormen de wenkbrauwen. De uiteinden daarvan bestaan uit vergulde zwijnenkoppen.
De onderzijden van de vleugels zijn ingelegd met rode granaatsteentjes. De staart van de draak vormt de bovenlip, of mogelijk de snor. De kop van de draak is recht naar bovengericht en is oog in oog met de kop van een slang. De draak is gemaakt uit een vergulde koperlegering. Deze slang loopt, als bescherming van de kap, geheel tot aan de achterzijde van de kap door. Deze is gemaakt van ijzer, ingelegd met zilverdraad. In plaats van een staart, heeft deze slang ook hier een kop. De ogen van zowel de slang als de draak worden gevormd door ronde rode granaatsteentjes.
Er zijn drie verschillende matrijzen gebruikt voor de figuratieve scènes en twee van elkaar verschillende voor de weefpatronen op de kap.
De onderzijden van de vleugels zijn ingelegd met rode granaatsteentjes. De staart van de draak vormt de bovenlip, of mogelijk de snor. De kop van de draak is recht naar bovengericht en is oog in oog met de kop van een slang. De draak is gemaakt uit een vergulde koperlegering. Deze slang loopt, als bescherming van de kap, geheel tot aan de achterzijde van de kap door. Deze is gemaakt van ijzer, ingelegd met zilverdraad. In plaats van een staart, heeft deze slang ook hier een kop. De ogen van zowel de slang als de draak worden gevormd door ronde rode granaatsteentjes.
Er zijn drie verschillende matrijzen gebruikt voor de figuratieve scènes en twee van elkaar verschillende voor de weefpatronen op de kap.
Een rijke schat
De in het scheepsgraf gevonden zilveren schalen en de versierde bronzen emmer werden geïmporteerd, maar de prachtige gouden granaatjuwelen die in het graf van de koning werden gevonden, werden ontworpen en vervaardigd in East Anglia. De meestersmeden die deze schatten hebben gemaakt, behoorden tot de meest getalenteerde van hun tijd. Complexe patronen van verweven dieren en de perfect geslepen edelstenen ingelegd in goud bewijzen de ongelooflijke vaardigheden van de ambachtslieden - mensen met jarenlange ervaring en een grondige kennis van de Angelsaksische symbolische taal.
|
|
Linksboven: driehoekvormige versierde gesp (DSCN9097) en daarnaast: een gouden sluiting van een soort beurs of buidel, gemaakt van leer. In de beurs werden Frankische munten aangetroffen. Alleen de gouden delen zijn bewaard gebleven, het leer is vergaan (DSCN9126).
Een deel van de munten uit de beurs. Uit analyse van het goud van de munten blijkt, dat ze geslagen zijn in de periode van 610 tot het jaar 635 (DSCN9128).
Beesten en goden
Angelsaksische versieringen hebben een diepere symbolische betekenis. Deze bestaan veelal uit verweven patronen van vogels, slangen en andere woestogende beesten, zoals draken. De Sutton Hoo gouden gesp telt dertien dieren. Misschien boden ze de drager bescherming in een gevaarlijke wereld. Misschien vertelden ze over oude mythen en legendes.
Adelaars, draken en kikkers op de gouden gesp van Sutton Hoo. Op de bovenste foto de gesp zelf met daaronder een foto uit een animatiefilm, waarin de symboliek van de versiering wordt uitgelegd (RDV7681 en DSCN9122).
Hieronder: Dit grote lindehouten schild, bekleed met dierenhuid, werd bij de de westelijke wand van de grafkamer, aan het het hoofdeinde van de overledene aangetroffen. Het schild was versierd met een ring van dierenkoppen rond de rand en afbeeldingen van een roofvogel en een draak. De rand was van metaal en verguld koper met ingezette granaatsteentjes. Het origenele hout en huiden bekleding is vergaan en is in deze replica vervangen. Dit is het meest complete bewaard gebleven schild uit het Angel-Saksische Engeland.
Schild met versieringen (DSCN9129a).
|
Detailopname van een van de versieringen op het schild (DSCN9130).
|
Een schoudergesp van goud, ingelegd met granaatsteentjes en stukjes millefiori glas. De gesp dateert uit het einde van de 6e/begin 7e eeuw (DSCN9099).
|
Een rijkversierd verzilverd beslag op deze replica drinkhoorn (DSCN9111). Het origineel dateert uit het begin van de 7e eeuw.
|
Op bestelling vervaardigd
Opdrachten waren gebaseerd op de reputatie van de maker en de kwaliteit van zijn of haar werk. Koningen waren doorgaans geïnformeerde kenners, die samenwerkten met de beste ambachtslieden om indrukwekkende wapens, sieraden en kleding te maken. De koning, die hier is bijgezet, bestelde zijn sieraden en wapenrustingen bij meester-ambachtslieden met de hoogste reputatie. Een dergelijke order van de koning stond garant voor koninklijke bescherming en verhoogde de status van de betreffende ambachtsman. Anderen zouden de prachtige bezittingen van de koning zien en iets soortgelijks wensen. Aan de andere kant kon het koninklijke patronaat ook een beperkingen vormen waardoor een door de koning begunstigde kunstenaar mogelijk niet vrij kon reizen om te werken waar hij dat wilde.
Niet alleen goud wat er blinkt
Behalve al deze prachtige siervoorwerpen, werd er daarnaast ook nog een grote hoeveelheid dagelijkse gebruiksvoorwerpen in de graven gevonden.
Een kam gemaakt uit een gewei, met (rechts) een tekening van beide kanten (RDV7610 en 7609).
|
|
De restanten van dit ijzeren zwaard, evenals de bijbehorende schede werden aangetroffen in Grafheuvel 17. Het zwaard lag aan de rechterzijde van de bijgezette overledene (RDV7666). Hieronder: een bronzen kookketel , eveneens gevonden in Heuvel 17 (RDV7670).
Twee scheepsgraven
|
Er werden twee scheepsgraven ontdekt in Sutton Hoo, twee van de slechts drie bekende Angelsaksische scheepsgraven in het land. Het derde ligt te Snape Common, op ongeveer 17 kilometer ten noordoosten van Sutton Hoo.
De twee scheepsgraven van Sutton Hoo bevonden zich onder Heuvels 1 en 2. In de eerste, 'The King's Mound', is zoals de naam aangeeft, een koning (of een persoon met de statuur van een koning) bijgezet. Ook onder heuvel 2 werden resten van een scheepsgraf aangetroffen. De bijna 27 meter lange schepen werden over een afstand van zo'n 860 meter van de rivier naar het grafveld getrokken, waarbij een hoogteverschil van 32 meter moest worden overwonnen. de begraafplaats. Dit was een formidabele taak, maar de krijgers van de Koning zouden vast en zeker hebben gestreden om de eer om deel te nemen. De zure grond van Sutton Hoo heeft de houten schepen bijna geheel doen verdwijnen, maar archeologen vonden klinknagels en vage sporen van houtresten.
|
|
|
|
Op de binnenplaats van het National Trust bezoekerscentrum Sutton Hoo is een gestileerd schip in staal tentoongesteld. Het steenwerk in het midden van het schip geeft globaal de plaats aan waar de houten overkapping was gesitueerd, waaronder de overledene was bijgezet. (RDV7519).
Het scheepsgraf wordt ingericht en voorwerpen rondom de overledene gelegd. Deze impressie werd getekend door Craig Williams van het Brits Museum.
Grafheuvel 2, waarin een scheepsgraf werd aangetroffen, is de enige grafheuvel, die bij de restauratie van de Royal Burial Ground op haar oorspronkelijke hoogte is teruggebracht. Links van de heuvel is de uitkijktoren te zien, vanwaar het gehele terrein met grafheuvels goed is te overzien (RDV7523).
|
|
Op Grafheuvel 1, 'The King's Mound', is een schulptuur voorstellende een gestileerd zeil geplaatst. De linkerfoto is vanaf de uitkijktoren gemaakt (RDV7531 en 7550).
Elke grafheuvel vertelt een menselijk verhaal
De mensen die hier begraven zijn in Sutton Hoo ervoeren ambitie, liefde, verdriet en momenten van angst, net als wij. De heuvels zijn gemaakt voor leden van de East Anglian aristocratie, en voor zover bekend, op één uitzondering na, alle mannen. Twee tieners en een kind werden begraven in de buurt van heuvel 2 en de laatste heuvel (de heuvel met nummer 14) was die van een vrouw, wellicht een koningin, vandaar de naam 'The Queens Mound'. Slechts een paar decennia nadat de laatste heuvel was opgeworpen, werden hier executieslachtoffers begraven. Het was een teken van veranderende tijden en nieuwe heersers.
Heuvel 1: The King's Mound - met grafkamer in het schip. Redelijk intact aangetroffen. Opgegraven 1939 en opnieuw opgegraven 1965-1970.
Heuvel 2: grafkamer onder een schip. Omstreeks 1600 en 1860 geplunderd. Opgegraven in 1938 en 1988. De heuvel is tot originele grootte en hoogte teruggebracht.
Heuvel 3: graf met crematieresten. Geplunderd. Opgegraven in 1938.
Heuvel 4: graf met crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1938.
Heuvel 5: The Founder's Mound - waarschijnlijk de eerste heuvel met de crematieresten van mogelijk de stichter van de Wuffing-dynastie. Geplunderd. Opgegraven in 1970 en 1988.
Heuvel 6: Crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1989.
Heuvel 7: Crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1989.
Heuvel 8 t/m 13 : Niet uitgegraven heuvel. Waarschijnlijk geplunderd.
Heuvel 14: The Queen's Mound - heuvel met het enige bekende vrouwengraf. Geplunderd. Opgegraven 1991.
Heuvel 15: Niet uitgegraven heuvel. Waarschijnlijk geplunderd.
Heuvel 16: In eerste instantie ook gezien als een grafheuvel, maar dit wordt nu betwijfeld.
Heuvel 17: The Horseman's Mound. Zonder succes geplunderd. Opgegraven 1991.
Heuvel 18: Crematieresten in bronzen schaal. Beroofd. Opgegraven 1991.
Heuvel 2: grafkamer onder een schip. Omstreeks 1600 en 1860 geplunderd. Opgegraven in 1938 en 1988. De heuvel is tot originele grootte en hoogte teruggebracht.
Heuvel 3: graf met crematieresten. Geplunderd. Opgegraven in 1938.
Heuvel 4: graf met crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1938.
Heuvel 5: The Founder's Mound - waarschijnlijk de eerste heuvel met de crematieresten van mogelijk de stichter van de Wuffing-dynastie. Geplunderd. Opgegraven in 1970 en 1988.
Heuvel 6: Crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1989.
Heuvel 7: Crematieresten in bronzen schaal. Geplunderd. Opgegraven 1989.
Heuvel 8 t/m 13 : Niet uitgegraven heuvel. Waarschijnlijk geplunderd.
Heuvel 14: The Queen's Mound - heuvel met het enige bekende vrouwengraf. Geplunderd. Opgegraven 1991.
Heuvel 15: Niet uitgegraven heuvel. Waarschijnlijk geplunderd.
Heuvel 16: In eerste instantie ook gezien als een grafheuvel, maar dit wordt nu betwijfeld.
Heuvel 17: The Horseman's Mound. Zonder succes geplunderd. Opgegraven 1991.
Heuvel 18: Crematieresten in bronzen schaal. Beroofd. Opgegraven 1991.
Verbonden met de wereld
Sutton Hoo vertelt ons over de connectie van het Angelsaksische East Anglia met een wereld ver buiten haar kusten. Voorwerpen uit het oostelijke Middellandse Zeegebied en granaten, mogelijk uit India of Sri Lanka, werden samen met de overledene bijgezet. Naast goederen en sieraden brachten kooplieden van ver nieuws en verhalen naar het East Anglia. De twee scheepsgraven bij Sutton Hoo hebben duidelijke overeenkomsten met scheepsgraven in het oosten van Zweden, en sommige objecten in het Grote Scheepsgraf, zoals de helm en het schild, zijn mogelijk geschonken door Scandinavische koningen, duidend op een connectie met vrienden en familieleden aan de andere kant van de Noordzee.
via een Angelsaksische snelweg...
|
Achter de bomen ligt de Deben, de rivier die langs Woodbridge stroomt en bij Felixstowe in de Noordzee uitkomt. Zij zorgde voor een Angelsaksische vaarweg, die Sutton Hoo en de nederzettingen langs de route met andere plaatsen aan de Noordzee en continentaal Europa verbond. Vervoer over het water was de snelste en veiligste manier van reizen. De rivier de Deben moet druk zijn geweest met schepen die mensen en goederen vervoerden naar zowel lokale als verder weg gelegen bestemmingen. In de jaren 600 was het terrein tussen de Royal Burial Ground en de rivier niet begroeid met bomen en iedereen die langs de rivierroute reisde, zou de indrukwekkende koninklijke graf heuvels moeten hebben gezien.
Rechts: Loop- en roei afstanden vanaf Sutton Hoo gerekend in dagen (DSCN9086).
|
|
Luchtopname van het gebied rond Sutton Hoo met links de River Deben en (1) het National Trust Sutton Hoo Bezoekerscentrum; (2) Tranmer House; (3) de Royal Burial Ground en (4) de uitkijktoren, vanwaar het gehele grafcomplex is te overzien. Foto: Google Earth. Op de plaquette boven in de toren zijn alle nog aanwezige grafheuvels weergegeven. Bij (19) bevinden zich 39 graven van geëxecuteerden, die daar tussen de achtste en de elfde eeuw in twee groepen zijn begraven: een aantal rond grafheuvel 5 en een aantal anderen naast de oude weg aan de rand van het grafveld. Bij (21) zijn nog sporen te vinden van greppels, die daar in het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn gegraven om de landing van Duitse zweefvliegtuigen te verhinderen, terwijl (20) een middeleeuwse begrenzing van het grafveld weergeeft (DSCN9080).
Op de rechterover van de Deben ligt het stadje Woodbridge. In het midden de toren van de St.Mary the Virgin kerk (RDV7537).
Sutton Hoo in kaart
|
|
Twee LIDAR opnames van het Sutton Hoo complex, met op de onderste de Royal Burial Ground in detail. Beide foto's ARCHI MAPS LIDAR; LiDAR Map showing location of Sutton Hoo, Suffolk, TM2849, TM 28 49 at 52.092825, 1.325198.
Reliëfkaart van Sutton Hoo:
1. Bezoekerscentrum van de National Trust
2. Tranmer House
3. Hoo
4. Royal Burial Ground
5. Uitkijktoren
6. Bos met Victoriaanse dennen
7. Rivier Deben
(8 en 9 zijn wandelroutes van het bezoekerscentrum naar de grafheuvels).
1. Bezoekerscentrum van de National Trust
2. Tranmer House
3. Hoo
4. Royal Burial Ground
5. Uitkijktoren
6. Bos met Victoriaanse dennen
7. Rivier Deben
(8 en 9 zijn wandelroutes van het bezoekerscentrum naar de grafheuvels).
Bronnen en media
|
|
|
King Rædwald - Anglo-Saxon Portraits
door Martin Carver, University of York, BBC3, 19 oktober 2012.
door Martin Carver, University of York, BBC3, 19 oktober 2012.
