noarderljocht.com
Waitangi
|
Op 6 en 7 februari 1840 werd het 'Verdrag van Waitangi' getekend. Het document moest een einde maken aan de stroeve verhouding tussen de Maori, de oorspronkelijke bewoners en het Britse Rijk. Aotearoa werd met de ondertekening een zelfstandige Britse kolonie.
In het verdrag was ook het eigendom van land, bosgebieden en wateren vastgelegd. De Maori stamhoofden werd onvoorwaardelijk bezit gegarandeerd. Al spoedig na ondertekening van het verdrag ontstonden er meningsverschillen over de uitleg van de tekst van het verdrag, niet in de laatste plaats veroorzaakt door verschil tussen de Engelstalige tekst en die in het Te Roa. De Maori ging er daarbij in Britse ogen onterecht van uit, dat het grondgebied van het gehele land, alsmede de kustwateren en de eilanden aan hen toebehoorden. Volgens de Britten gold het eigendomsrecht alleen voor de gebieden, die tot aan de ondertekening van het verdrag door de Maori bewoond en bewerkt werden. 
Het 'Treaty House', waar het Verdrag van Waitangi' werd getekend, was de residentie van vertegenwoordiger van het Britse Rijk, James Busby, die deze functie van 1833 tot 1840 vervulde.
In de eerste jaren na het tekenen van het verdrag ontstonden er hier en daar schermutselingen, die in 1845 leidden tot de 'Noordelijke Oorlog' (1845-1846) en in 1860 tot het uitbreken van de Land- of Maori-oorlogen in de Taranaki regio, toen bekend werd, dat het stamhoofd van de Te Ati Awa stam zonder medeweten en toestemming van zijn onderdanen grond aan de Britse regering had verkocht.
De stam stak de Britse nederzetting in brand, waarop de Britse regering een strijdmacht van zo'n 10.000 man naar het gebied stuurde. De Te Ati Awa stam kreeg daarbij steun van andere stammen in de Taranaki en de Waikato. 
Captain William Hobson.
Een replica van het Verdrag van Waitangi op het schrijfbureau van Captain William Hobson. Hij realiseerde zich, dat enkel een Engelstalige versie voor de Maori stamhoofden van weinig waarde zou zijn, daar slechts een heel klein deel van de meer dan 500 Maori ondertekenaars het Engels machtig was. Hobson gaf missionaris Henry Williams en diens zoon Edward Marsh Williams opdracht het document in het Te Reo (de Maori-taal) te vertalen. Op 4 februari was de tweetalige versie van het verdrag gereed. Twee dagen later kon het Verdrag van Waitangi worden getekend.
|
In Waitangi, een kleine nederzetting aan de Bay of Islands werd in februari 1840 het Verdrag van Waitangi getekend. Kaart: National Geographic Interactive MapMaker 2016.
De Vlaggenmast in de Treaty Grounds van Waitangi. De Vlaggenmast aan de andere kant van de baai, op Maiki Hill, was de inzet van de 'Eerste Maori Oorlog', die van 11 maart 1845 tot 11 januari 1846 werd uitgevochten. Deze korte oorlog staat ook bekend als de 'Opstand van Hone Heke' en de 'Flagstaff War'. De Vlaggenmast was een geschenk van James Busby, de eerste Britse Resident, aan stamhoofd Hone Heke. Hone Heke betwiste het Britse gezag en zaagde de mast om.
|
|
|
De drie artikelen van het 'Verdrag van Waitangi' in het Te Reo en het Engels, in het Te Papa Tongarewa in Wellington. Naast de 3 artikelen is er nog een kort voorwoord, waarin de Kroon uit naam van Koningin Victoria de wenselijkheid uitspreekt te komen tot de vestiging van een gedegen vorm van bestuur.
In het eerste artikel van de Engelstalige versie verschaft "Hare Majesteit, de Koningin van Engeland" soevereiniteit over Nieuw-Zeeland, terwijl in het tweede artikel de stamhoofden het volle en exclusieve recht op hun land, bosgebieden en recht op visserij zonder enige beperking wordt gegarandeerd. Het derde artikel garandeert de Maori de beschikking over de zelfde rechten als alle andere Britse onderdanen.
In 2010 is het Waitangi Tribunaal ingesteld, waarin verschillende aspecten van het verdrag aan de orde worden gesteld, waaronder de betekenis en effecten van het verdrag. De belangrijkste conclusie in de eerste fase van het tribunaal is, dat de Maori ondertekenaars in 1840 geen afstand deden van de soevereiniteit over hun land en hun bevoegdheid tot gezag over de eigen bevolking. De ondertekenaars verklaarden zich akkoord macht en autoriteit te delen met het Britse Rijk.
In het eerste artikel van de Engelstalige versie verschaft "Hare Majesteit, de Koningin van Engeland" soevereiniteit over Nieuw-Zeeland, terwijl in het tweede artikel de stamhoofden het volle en exclusieve recht op hun land, bosgebieden en recht op visserij zonder enige beperking wordt gegarandeerd. Het derde artikel garandeert de Maori de beschikking over de zelfde rechten als alle andere Britse onderdanen.
In 2010 is het Waitangi Tribunaal ingesteld, waarin verschillende aspecten van het verdrag aan de orde worden gesteld, waaronder de betekenis en effecten van het verdrag. De belangrijkste conclusie in de eerste fase van het tribunaal is, dat de Maori ondertekenaars in 1840 geen afstand deden van de soevereiniteit over hun land en hun bevoegdheid tot gezag over de eigen bevolking. De ondertekenaars verklaarden zich akkoord macht en autoriteit te delen met het Britse Rijk.
Meer over de Waitangi Treaty Grounds vind je op de website van de Waitangi National Trust.
|
Meer over de Ngatokimatawhaorua Waka van Waitangi vind je hier.
|
Titelfoto: 'Landing of Lieutenant Governor Hobson at Waitangi', door Matthew Clayton, 1896. Auckland Art Gallery Toi o Tamaki (1953/18).