International Antarctic Centre

Het International Antarctic Centre is sinds 1992 gevestigd op de luchthaven van Christchurch. Sinds jaar en dag is deze luchthaven echter al startpunt van de luchtverbinding tussen Nieuw-Zeeland en McMurdo/Scott Base op Antarctica voor de onderzoeksstations van Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en Italië. Vanuit de terminal vindt in het zuidelijke zomerseizoen het luchttransport naar het Phoenix ijsvliegveld plaats.

Voor wie een reis naar Antarctica niet tot de mogelijkheden behoort, is een bezoek aan het International Antarctic Centre een goed alternatief. Geologie en natuur komen, evenals wetenschappelijk onderzoek, ruimschoots aan bod. Jaarlijks ontvangt men hier zo'n 200.000 bezoekers. Voor veel van hen vormen de Penguin Rescue en de 'Storm Dome' de hoogtepunten van hun bezoek. In de laatste kun je ervaren welke effecten temperatuur en wind hebben op het menselijk lichaam. Mag de -8°C bij windstilte in een dikke jas dan redelijk comfortabel aanvoelen, dat verandert, naarmate de windsnelheid wordt opgevoerd tot een gevoelstemperatuur van -18°C. 

Ruim aandacht is er ook voor de beroemde poolreizigers, zoals Robert Falcon Scott, die in 1901 met de RRS Discovery vanuit Christchurch met de eerste Britse Antarctische Expeditie vertrok. In 1907 was het Ernest Shackleton, die vanuit Christchurch met zijn onderzoeksschip Nimrod koers zette naar Antarctica.

De RRS Discovery, door Robert Falcon Scott gebruikt voor de Britse Antarctische Expeditie (1901-1904), hier afgemeerd in Winterquarters Bay. Foto gemaakt in het Polar Museum, Scott Polar Research Institute, Cambridge, Engeland (RDV6411).

Wetenschappelijk onderzoek op Antarctica

Al vanaf het moment, dat de eerste mensen er voet aan wal zetten, wordt er wetenschappelijk onderzoek verricht door tal van onderzoeksinstituten van over de hele wereld, uiteraard ook vanuit Nederland. Hier in het Antarctic Centre ligt de nadruk op Nieuw-Zeelands, Brits en Amerikaans onderzoek.

Anders dan eindeloze sneeuw- en ijsvlaktes...

Op het plafond van de entree van het Polar Museum, Scott Polar Research Institute in Cambridge is een kaart van het Zuidpoolgebied geschilderd, zoals de mens het continent heeft gekend: eindeloze vlaktes van ijs en sneeuw met hier en daar besneeuwde bergen en vulkanen. In de geschiedenis van de aarde zijn er echter ook perioden geweest, dat het landschap van wat we nu als Antarctica kennen, er heel anders uit zag. (RDV6489)

Boven, van links naar rechts:
Fossiele varen, genaamd Dicroidium, afkomstig van Shapeless Mountain. Ongeveer  200 miljoen jaar oud. Gedoneerd door het New Zealand Antarctic Programme (RDV0840).

Fossiel hout van Seymore Island, the Antarctisch Schiereiland. Ongeveer  65 miljoen jaar oud. Gedoneerd door Trevor Chinn (RDV0834).

Steenkool van Shapeless Mountain, ongeveer 200 miljoen jaar oud. Gedoneerd door het New Zealand Antarctic Programme (RDV0837).

Rechts: Dit brok is afkomstig uit de buurt van de Beardmore Gletsjer. Duidelijk zichtbaar zijn de fossiele afdrukken van berkenbladeren. De gedroogde bladeren erachter zijn afkomstig uit een bos op het Zuidereiland. Meer nog dan de overeenkomsten, wordt duidelijk, dat het gebied rond de gletsjer ooit een ander klimaat kende Zo'n 3 miljoen jaar geleden waren er rond de zuidpool uitgestrekte berkenbossen. (RDV0870).

​De Lystrosaurus, een rond 200 miljoen jaar geleden in  moerasachtige streken levende en op een zoogdier lijkende herbivoor was ongeveer een meter hoog. Model via Dr Peter Barrett (RDV0867). Op de onderstaande kaart is de verspreiding van fossiele resten van enkele flora- en fauna soorten weergegeven, waaronder die van de Lystrosaurus. 

Foto van kaart in het Scott Polar Research Institute in Cambridge, Engeland (RDV6492).

Fossiel van de Glossopteris indica, een varensoort, die ooit groeide op het oer-continent Gondwana en waarvan de fossielen in zowel in het huidige  Zuid-Amerika, Afrika, India, Australië als wel op Antarctica voorkwamen. Scott Polar Research Institute in Cambridge, Engeland (RDV6414).

Penguin Rescue en de Korora

Onderdeel van het Antarctic Centre is de in 2006 geopende  de pinguïn-opvang Penguin Rescue. Niet dat de soort op dit moment ernstig wordt bedreigd, de dieren hier zijn in een aantal gevallen slachtoffers van menselijk handelen, zoals verwondingen door scheepsschroeven en aanvallen door honden. Wel is er zowel in Australië als in Nieuw-Zeeland sprake van een afname in aantallen van de in het wild levende dieren. Naast de opvang van zieke en gewonde dieren, houdt men zich hier ook bezig met onderzoek.

De Korora, de kleine blauwe pinguïn (Eudyptula minor), ook wel dwergpinguïn, komt voor langs de kusten van Nieuw-Zeeland, Tasmanië, de zuidkust van Australië en de Chatham-Eilanden. In Australië wordt ze Fairy Penguin genoemd.  Deze kleinste pinguïnsoort telt zes ondersoorten.

In het grote bassin zijn de dieren goed te observeren, zowel boven als onder water. Zo onbeholpen ze zich op de rotsen en het land voortbewegen, zo behendig en sierlijk zwemmen ze onder water (RDV0738).

De in Nieuw-Zeelandse wateren voorkomende pinguïn-soorten, de white-flippered penguin (rode stip), de yellow-eyed penguin (geel), de Snares crested penguin (bruin)  en de Fjordland crested penguin (groen). De kleine blauwe pinguïn komt voor op een aantal plaatsen langs de zuidoostkust van het Zuidereiland en Rakiura (Stewart Island). Daar tijdens de overtocht naar Ulva Island passeerden we er enkele op het water rustende dieren. Ulva, 20 november 2010 (RDV7558).

Links: In tegenstelling tot de kleine blauwe pinguïn is de geel-oog pinguïn wel een bedreigde soort. Ze komt op enkele plaatsen aan de oostkust van het Zuidereiland voor. Het DOC heeft op een paar punten kijkhutten gebouwd, van waaruit de dieren geobserveerd kunnen worden, zoals hier bij Katiki Point, gefotografeerd op 17 maart 2008 (DSC0098).

Kijk hier voor meer over de geel-oog pinguïn, de Hoiho.

Van Christchurch naar Antarctica

Christchurch is één van de vijf 'gateways' naar Antarctica. Samen met Hobart op Tasmanië, Kaapstad in Zuid-Afrika, Ushuaia (Argentinië) en Punta Arenas (Chili) verzorgt de luchthaven vluchten naar het continent. Jaarlijks betreft het ongeveer 100 vluchten, met in totaal rond 5500 passagiers en 1400 ton aan vracht naar de Phoenix Ice Runway bij het Amerikaanse station McMurdo en het Nieuw-Zeelandse Scott Base. De afstand tussen de twee vliegvelden is ongeveer 3830 kilometer en is zo'n 5 uren vliegen met een Boeing 757 of C-17. Een type als de Lockheed Hercules doet er zo'n twee uren langer over.

Boeing C-17 Globemaster III 02-1105 van de 62e Airlift Wing/446e Airlift Wing is klaar voor vertrek naar Pegasus Ice Runway bij McMurdo/Scott Base. Christchurch International Airport, 2 december, 2010 (RDV9984). Vanaf 2016 is Pegasus vervangen door de Phoenix Ice Runway.

LC-30H Hercules 30493 'Pride of Scotia' nadert de landingsbaan van Wanaka. De Herculessen van het 139th Airlift Squadron van de New York Air National Guard kunnen worden uitgerust met ski's, zoals hier te zien, om op sneeuwbanen te kunnen landen. Wanaka, 21 maart 2008.

Links: Eén van de Hägglund rupsvoertuigen van het Antarctic Centre met de handtekening van Sir Edmund Hillary.

Keerzijde van onderzoek

Sinds de bouw van de onderzoeksstations van McMurdo in 1955 was het de gewoonte het ter plaatste geproduceerde afval  aan de rand van het zee-ijs in de Winter Quarters Bay te dumpen. Bij het smelten van het ijs zonk het afval wel naar de bodem van de baai. Gelukkig kwam aan deze praktijk in 1981 een eind. Tegenwoordig wordt al het geproduceerde afval terug gebracht naar de herkomst.
Een in 2001 uitgevoerd onderzoek op de bodem van de baai leverde maar liefst 15 voertuigen, 26 zeecontainers, 603 brandstofvaten, en meer dan 1000 losse voorwerpen. Bovendien bleek de baai verontreinigd met PCBs en metalen.

Afval van de onderzoeksstations wordt nu terug gebracht naar het land van herkomst.

Bronnen en media

International Antarctic Centre - Christchurch

Antarctica New Zealand

British Antarctic Survey

United States Antarctic Program

Scott Polar Research Institute - Cambridge

ice runways Antarctica - National Science Foundation

Nederlands Polair Programma