Nuxálk en 'Namgis First Nations

Nuxálk en 'Namgis, twee willekeurige Indiaanse volken in het westen van Canada. De Nuxálk in de Bella Coola Valley op het vasteland van British Columbia, de 'Namgis op Cormorant Island, een paar kilometer uit de noordoostkust van Vancouver Island. Hun grondgebied strekt zich overigens ook uit over een aanzienlijk deel van dit grote eiland.

'Namgis

De  'Namgis (in het verleden de Nimpkish genaamd) maakt deel uit van het Kwakwaka'wakw volk en bewoont sinds eeuwen  Cormorant Island, één van de kleine eilanden voor de noord-oostkust van Vancouver Island. Het historische grondgebied van de Kwakwaka'wakw strekt zich voorts uit over het noordoostelijk deel van Vancouver Island, maar ook op het vasteland van British Columbia.  De belangrijkste plaats van de  'Namgis op Cormorant Island is Yalis, met daarnaast Alert Bay.
Meer over de  'Namgis en Cormorant Island.

Nuxálk

De Nuxálkmc, de Volken van de Nuxálk, van oorsprong gevormd uit vier grote stammen, de Kimsquit uit het gebied rond het Dean Channel, de Tallheo uit South Bentinck, de Stuic (Stuie) uit wat nu het Tweedsmuir Park is, en de Kwalhna/Kwatna van King Island.  De stammen waren op cultureel en taalkundig gebied nauw aan elkaar verwant. Daarnaast is er een grote verwantschap met het Volk van de Heiltsuk.
Meer over de Nuxálk

Nog steeds vechten voor het bestaan.....

Het grondgebied van de Nuxálkmc, de Volken van de Nuxálk,  is sinds de komst van de blanke kolonisators dramatisch ingeperkt. Dat geldt ook voor hun zuiderburen, de Kwakwaka'wakw. 


Ook al lijken de rechten van de First Nations van Canada bij wet gewaarborgd, recente ontwikkelingen op het gebied van de exploratie en winning van olie en gas, alsmede grootschalige houtkap, hebben aangetoond, dat het voortbestaan van deze eeuwenoude gemeenschappen allerminst zeker en gewaarborgd is. 

First Nations in het westen van Canada

Volop in de actualiteit is de uitvoering van het Northern Gateway-project, de aanleg van een pijpleiding voor olie en condensaat vanuit Alberta, waar deze uit teerzanden worden gewonnen, naar de haven van Kitimat. Dit tracé van deze leiding loopt dwars door het Great Bear Rainforest en het grondgebied van het Gitga'at-volk. Niet alleen de verwoesting van een aanzienlijk deel van dit regenwoud, maar ook de ecologische gevolgen van de grote terminal bij Kitimat baren grote zorgen, om nog maar te zwijgen van de eventuele milieu-schade bij een ongeluk met een olietanker.
Het ongeluk met een veerboot van BC Ferries in 2006 bewijst eens en te meer, dat navigatie op de wateren van dit kustgebied beslist niet zonder risico is.

Tia'kuulth (Engelse naam: Harry Schooner), is één van de toonaangevende houtsnijders van de Nuxálk.  Zijn hele leven lang maakt hij beelden, houtsnijwerk en schilderingen, maar is daarnaast ook één van de vechters voor het voortbestaan van zijn volk.

Sinds de eerste blanke kolonisten en goudzoekers in het gebied van de Nuxálk verschenen, heeft het trotse volk moeten strijden voor het voortbestaan. Dat vechten gaat door tot vandaag de dag.
Al sinds het begin van de jaren '90 van de vorige eeuw voeren de Nuxálk verzet tegen grootschalige, illegale houtkap van het bedrijf Interfor (International Forest Products) op Ista (King Island).

meer over de illegale houtkap en verwoesting van het regenwoud op King Island.

Het verhaal van de totempaal

Het 'Verhaal van de Totempaal' was de titel van een tentoonstelling in Museum Volkenkunde in Leiden. Speciaal voor deze grote expositie werd door de meesterhoutsnijders van de 'Namgis in Alert Bay een totempaal gemaakt. Onder leiding van Rande Cook werd de acht meter hoge en 1500 kilo zware cederstam bewerkt tot een indrukwekkende totempaal. Aan het einde van de zomer werd de reusachtige totem vanuit Cormorant Island naar Nederland verscheept en is nu het stralende middelpunt van de tentoonstelling.

de totempalen van Alert Bay

Het Verhaal van de Totempaal in Volkenkunde


De tentoonstelling 'Het Verhaal van de Totempaal' is nog tot en met 1 april 2013 in het Museum Volkenkunde in Leiden te bezichtigen. Middelpunt is uiteraard de reusachtige totempaal, maar daarnaast is er een goed overzicht van andere kunstvormen van de Noord-Amerikaanse Indianen.

meer informatie over 'Het verhaal van de Totempaal'

Rande Cook vertelt het Verhaal van de Totempaal van Alert Bay

De totempaal is geheel gemaakt volgens de eeuwenoude Kwakkaa'wakw en 'Namgis traditie. Met speciale messen is het hout weg gekapt, waardoor de paal een gekerfd oppervlak krijgt. De schors van de ceder en het overige weggehaalde hout wordt volgens dezelfde traditie gebruikt voor andere doeleinden, zoals bijvoorbeeld voor het maken van maskers of manden. Er wordt eigenlijk geen snipper hout weggegooid of verbrand.
De voor deze totempaal gebruikte verf komt weliswaar van een Nederlandse fabriek, maar de kleuren zijn gemaakt volgens traditionele specificaties.
In de totempaal zijn de vier belangrijkste elementen van dit volk samengebracht: De Dondervogel staat voor kracht en symboliseert vuur en lucht. De Orka symboliseert het water en brengt eenheid en samenwerking tot uitdrukking. Het figuur van de man op de achterkant van de paal staat voor de aarde.  

Op de 'Namgis Burial Ground aan de Fir Street in Alert Bay staan nog 14 totempalen ter ere en ter nagedachtenis aan leden van dit volk.
De paal rechts op de foto is een monument ter nagedachtenis aan Wa' otsa' as, de vrouw van Sam Charlie en bevat naast de Thunderbird, de Raaf en het Zeemonster, Ha' ma' a. Deze Ha' ma' a is een mythisch figuur met de bek van een krokodil en het lichaam van een landzoogdier. De maker van deze totempaal is niet bekend.
De totem met de Thunderbird in het midden is gemaakt door Hilamas (Willie Seaweed) en is een monument voor Billie Moon.
De Thunderbird op de linker totem heeft geen vleugels hoorns en oren. Op deze totem zijn vervolgens nog Sisiyutl, de Krijger (met speer), de Orka en het Zeemonster aangebracht. De totem is in 1978 gemaakt door Doug Cranmer  als monument voor zijn vader Dan Cranmer.
Op de andere begraafplaats op de noordkant van het eiland staan nog 8 grote totems. Vlakbij het Big House staat 's werelds grootste totem van ruim 50 meter hoog. In tegenstelling tot de meeste andere totems, die doorgaans een monument voor één specifieke familie zijn, eert  deze totem meerdere Kwakwaka' wakw stammen.

Indianen of First Nations ?

De oorspronkelijke bewoners in dit deel van Noord-Amerika worden in het Nederlands doorgaans 'indiaan' genoemd. Lange tijd had het woord 'indiaan' een ietwat negatieve betekenis, waaraan een zekere minderwaardigheid leek te zijn verbonden. Zeker toen de inheemse indianenvolken door de blanke kolonisator werden gedwongen hun eeuwenoude cultuur op te geven.
Tegenwoordig worden de oorspronkelijke volken in Canada  aangesproken en aangeduid als 'First Nations'. Overigens  laten veel mensen zich weer trots als  'indiaan' aanspreken, waarbij ze er de voorkeur aangeven, zich bij de naam van hun volk of stam te noemen.

Bronnen:

- Totem Poles of Alert Bay, U'mista Cultural Centre.

- British Columbia Education Department.

- National Geographic, augustus 2011: Pijpleiding door het paradijs.
- Museum Volkenkunde Leiden

Meer informatie:

Nuxálk Nation website

Aboriginal Canada

Namgis Nation website

De Amerikaanse Indiaan........., Kunst en Cultuur tussen mythe en werkelijkheid

Dit is de titel van de tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Centraal staat de vraag wat wij eigenlijk van de (Noord-Amerikaanse) indianen weten. Immers een groot deel van het beeld wordt bepaald door de films en de boeken, die we in onze jeugdjaren onder ogen kregen.
In hoeverre strookt het 'Hollywood-beeld' met de werkelijkheid ?



The American Indian was van 14 december 2012 t/m 14 april 2013 in de Nieuwe Kerk van Amsterdam te zien.











foto: Het verhaal van de Totempaal, Museum Volkenkunde, Leiden